Διαχωρίζουμε το χρόνιο (διαρκεί εβδομάδες ή και μήνες) από το πρόσφατο κοιλιακό άλγος (διαρκεί ώρες ή 1-2 μέρες). Τα παιδιά της πρώτης ομάδας λέμε ότι πάσχουν από “υποτροπιάζοντα κοιλιακά άλγη”, ενώ τα παιδιά της δεύτερης ομάδας έχουν “οξύ κοιλιακό άλγος”. Τα παιδιά με οξύ κοιλιακό άλγος είναι σοφό να επισκεφθούν το συντομότερο δυνατό τον παιδίατρο ή τον παιδοχειρουργό τους, γιατί μπορεί να πάσχουν από κάποιο νόσημα που θέλει άμεση αντιμετώπιση.

Το οξύ κοιλιακό άλγος συνήθως υποδηλώνει κάποια αρρώστια που ξεκίνησε πρόσφατα και πολύ συχνά το παιδί παρουσιάζει και άλλα συμπτώματα όπως εμετό, διάρροιες ή πυρετό.
Εκείνο που πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι ο πόνος στην κοιλιά δε σημαίνει πάντα ότι και η αρρώστια του παιδιού εντοπίζεται στην κοιλιά. Η πνευμονία όταν είναι στην κάτω περιοχή του πνεύμονα μπορεί να προκαλέσει πόνο στην κοιλιά και δυστυχώς δεν είναι λίγα τα παιδιά που χειρουργήθηκαν για σκωληκοειδίτιδα ενώ είχαν πνευμονία.

Η συχνότερη αιτία που προκαλεί οξύ κοιλιακό άλγος είναι η γαστρεντερίτιδα ή η γαστρίτιδα. Οι ασθένειες αυτές συνοδεύονται από εμετό ή διάρροια και η διάγνωση είναι σχετικά εύκολη. Τα πράγματα όμως συχνά δυσκολεύουν διότι πολλές ασθένειες έχουν κοινά συμπτώματα αλλά χρειάζονται εντελώς διαφορετική θεραπεία.

Δυστυχώς η διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας τις περισσότερες φορές είναι ένα δύσκολο puzzle. Τα συμπτώματα της μπορεί να μοιάζουν με αυτά της γαστρεντερίτιδας οπότε μπορεί να μας ξεγελάσει. Βέβαια μπορεί να συμβεί και το αντίθετο. Για αυτό πρέπει να είστε υπομονετικοί, να δείχνετε κατανόηση όταν ο γιατρός σας αμφιταλαντεύεται και βασανίζει το μυαλό του για τη σωστή διάγνωση.
Πόνο στην κοιλιά μπορεί να προκαλέσει και η αμυγδαλίτιδα όσο και αν σας φαίνεται παράξενο. Επίσης η μόλυνση των αδένων της κοιλιάς (μεσεντέριος λεμφαδενίτις) εκδηλώνεται με πόνο στην κοιλιά.
Οι ουρολοιμώξεις , πολύ τακτικά, παρουσιάζουν πόνο στην κοιλιά καθώς επίσης και η αιμορραγία από το γαστρεντερικό σύστημα παρά το γεγονός ότι είναι σπάνια στα παιδιά.
Ο σακχαρώδης διαβήτης όταν πρωτοεκδηλώνεται παρουσιάζει έντονο πόνο στην κοιλιά. Συνοδεύεται βέβαια από πολυδιψία (το παιδί πίνει πολύ νερό) και πολυουρία (ουρεί μεγάλη ποσότητα ούρων).
Η αλλεργική πορφύρα (το παιδί εμφανίζει ένα χαρακτηριστικό εξάνθημα στα πόδια και γλουτούς) παρουσιάζει τακτικά κοιλόπονο.

Ο λόγος της πιο πάνω παρουσίασης, δεν είναι για να μπορείτε εσείς να βάζετε διάγνωση στο παιδί σας αλλά για να συνειδητοποιήσετε ,πόσο δύσκολο είναι καμιά φορά να διαγνώσει κανείς την αιτία που προκαλεί κοιλόπονο καί ότι το παιδί με κοιλιακό άλγος χρειάζεται άμεση ιατρική βοήθεια.

Ψυχογενές κοιλιακό άλγος:Όρος παραπλανητικός, γιατί ακούγοντας τον, κάποιος θα νομίζει ότι το παιδί δεν πονά αλλά απλά προσποιείται. ΛΑΘΟΣ. Τα παιδιά αισθάνονται τον πόνο και αν δεν το κατανοήσουμε αυτό, δε θα μπορέσουμε να τα βοηθήσουμε.

Η αιτία που προκαλεί τα ψυχογενή άλγη δεν έχει βρεθεί. Σίγουρα όμως, οι ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο. Το άγχος, η έντονη πίεση των μαθημάτων στο σχολείο είναι σημαντικοί παράγοντες. Το άγχος μπορεί να ερεθίσει τα νεύρα των μυών του στομάχου και του εντέρου, αυτοί να συσταλθούν καί να προκληθεί πόνος. Ο πόνος εντοπίζεται κυρίως γύρω από τον ομφαλό, αλλά μερικά παιδιά μπορεί να παραπονιούνται για πόνο σε όλο τον κοιλιακό χώρο. Δεν έχει καμία σχέση με τα γεύματα. Τα επεισόδια πόνου διαρκούν μερικά λεπτά μέχρι και ώρες. Ο πόνος μπορεί να είναι καθημερινός ή μέχρι και κάθε 1-2 βδομάδες. Το παιδί κατά τα άλλα είναι υγιέστατο και δεν παρουσιάζει κανένα άλλο σύμπτωμα.

Ο πόνος δεν ξυπνά το παιδί τη νύκτα που κοιμάται και σπάνια το υποχρεώνει να διακόψει το παιχνίδι του. Συχνά θα δείτε παιδιά να παραπονούνται για πόνο το πρωί πριν πάνε στο σχολείο ή και κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Σπάνια όμως θα παραπονεθούν κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Τα κορίτσια προσβάλλονται συχνότερα από ψυχογενή άλγη σε σχέση με τα αγόρια. Γενικά παιδιά με ψυχογενή άλγη είναι παιδιά ευαίσθητα, σοβαρά , με ψηλούς στόχους στο σχολείο και φοβούνται την αποτυχία.
Ψυχογενή άλγη – Συμβουλές στους γονείς :

Για να μπορέσετε να βοηθήσετε το παιδί με ψυχογενές άλγος πρέπει πρώτα απ` όλα να συνειδητοποιήσετε δυο πράγματα:

1.  Το παιδί πραγματικά πονά και δε σας κοροϊδεύει.
2.  Είναι βέβαιο ότι σε λίγο καιρό το παιδί θα ξεπεράσει το πρόβλημά του.

Οι επόμενες συμβουλές είναι χρήσιμες και καλό είναι να τις έχετε στο μυαλό.

• Όταν έρχεται ο πόνος προσπαθήστε να βρείτε μαζί με το παιδί τρόπους να το ξεπεράσει. Μπορείτε να το βάλετε να ξαπλώσει και να τρίψετε λίγο την κοιλιά του. Μη του δίνετε όμως ιδιαίτερη σημασία. Προσπαθήστε, αν έχει φύγει από το σχολείο να το ηρεμήσετε και να το παροτρύνετε να επιστρέψει.
• Προσπαθήστε να εξηγήσετε στο παιδί ότι αυτό που έχει δεν είναι κάτι σοβαρό και πιθανόν να είναι ένας τρόπος συμπεριφοράς της δικής του κοιλιάς που σύντομα θα αλλάξει.
• Μη δείχνετε προσοχή στο παιδί σας μόνο όταν πονά. Αυτό μπορεί να το οδηγήσει στο να υπερβάλλει τα συμπτώματα του για να του δίνετε σημασία. Γι` αυτό προσπαθήστε να δίνετε πάντα σημασία στο παιδί σας.
• Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι το πιστεύετε όταν σας λεει ότι πονά. Καμιά φορά ίσως να είναι δύσκολο να το πιστέψετε, γιατί αρχίζει να διαμαρτύρεται 10 λεπτά πριν πάει σχολείο. Όμως ο πόνος είναι πραγματικός. Μόλις φύγει το άγχος για το σχολείο θα φύγει και ο πόνος.
• Μην βάζετε το παιδί σας σε στενά καλούπια. Αφήστε του χρόνο να ξεκουραστεί και να ηρεμήσει.
• Μη συζητάτε το πρόβλημα αυτό με άλλους, όταν το παιδί είναι παρόν. Επίσης μη συζητάτε μπροστά στα παιδιά για θανάτους και σοβαρές αρρώστιες.

Το χρόνιο κοιλιακό άλγος είναι ένα συχνό σύμπτωμα στην παιδική και εφηβική ηλικία. Πίσω από το σύμπτωμα αυτό μπορεί να υπάρχουν οργανικές διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος – φλεγμονώδους, ανατομικής ή μεταβολικής αιτιολογίας-, καθώς και λειτουργικές διαταραχές όταν δεν βρίσκεται οργανικό υπόστρωμα. Η συχνότητα των χρόνιων κοιλιακών αλγών κυμαίνεται από 1-19% στην παιδική-εφηβική ηλικία και αφορά κυρίως παιδιά 5-7 ετών αλλά και λίγο μεγαλύτερα από 8-12 ετών. Υπολογίζεται ότι αφορούν το 2-4% των επισκέψεων στον παιδίατρο ενώ παρουσία οργανικής νόσου ανευρίσκεται στο 5% στο γενικό πληθυσμό.Πιστεύεται ότι υπάρχει αυξημένη σπλαχνική υπερευαισθησία που αποδίδεται σε διαταραχή αλληλοεπίδρασης νευρώνων εγκεφάλου-εντέρου.

Συμπτώματα και σημεία ενδεικτικά οργανικής νόσου αποτελούν τα εξής: Απώλεια βάρους ή επιβράδυνση της αύξησης, εξωεντερικές εκδηλώσεις (πυρετός, αρθρίτιδα), παρατεινόμενη διάρροια, έντονοι έμετοι, δυσφαγία, αίμα στα κόπρανα, εντόπιση του πόνου δεξιά άνω ή κάτω κοιλιακού τεταρτημόριου , , πόνος που ξυπνά το παιδί το βράδυ, θετικό οικογενειακό ιστορικό έλκους / Φλεγμονώδους νοσήματος εντέρου, παθολογική φυσική εξέταση.

Χρόνια κοιλιακά άλγη που συνδυάζονται με δυσπεψία (μπορεί να συνοδεύονται δηλαδή από εμέτους, ναυτία, αίσθημα καύσου, αναγωγές, ερυγές ).Πρέπει να αποκλείονται οργανικά νοσήματα όπως γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος, πεπτικό έλκος, γαστρίτιδα , χολολιθίαση, παγκρεατίτιδα. Διαφορετικά μπορεί να αποδοθεί στην κατηγορία της λειτουργικής δυσπεψίας, όταν το άλγος από την απουσία συμπτωμάτων ενδεικτικών για οργανική νόσο και φυσιολογικό εργαστηριακό έλεγχο.

Κοιλιακά άλγη που συνδυάζονται με μεταβολή των συνηθειών του εντέρου. Νοσήματα οργανικής αιτιολογίας που πρέπει να αποκλείονται είναι η μερική απόφραξη του λεπτού εντέρου, κοιλιοκάκη, ηωσινοφιλική γαστρενεροπάθεια, ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου, δυσανεξία στη λακτόζη.

Ο πόνος ή η διάρροια που αφυπνίζουν το παιδί τη νύχτα, η απώλεια βάρους, η επιβράδυνση της αύξησης, οι εξωεντερικές εκδηλώσεις, το αίμα στα κόπρανα, το θετικό οικογενειακό ιστορικό για φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου και η αναιμία αποτελούν ευρήματα ενδεικτικά για ύπαρξη οργανικού νοσήματος

Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου υπάρχει και στην παιδική ηλικία. Είναι λειτουργικής αιτιολογίας και χαρακτηρίζεται από κοιλιακά άλγη άνω των δύο μηνών και συνοδεύεται τουλάχιστον με δύο ή περισσότερα από τα ακόλουθα: Βελτίωση με αφόδευση, έναρξη πόνου με αλλαγή συχνότητας κενώσεων ( λιγότερες από 2/εβδομάδα ή περισσότερες από 4 την ημέρα ) ή με αλλαγή σύστασης κενώσεων .

Το Σύνδρομο Λειτουργικών Κοιλιακών Αλγών χαρακτηρίζεται από συνεχές ή περιστασιακά κοιλιακό άλγος που διαρκεί περισσότερο από δύο μήνες χωρίς να συνοδεύεται από δυσπεψία ή μεταβολή των συνηθειών του εντέρου , αλλά υπάρχουν συμπτώματα όπως κεφαλαλγία ή πόνος στα άκρα ή διαταραχές ύπνου.

Τα παροξυσμικά κοιλιακά άλγη διακρίνονται από συνεχές ή κατά διαστήματα κοιλιακό άλγος διάρκειας άνω των δύο μηνών χωρίς συνοδά συμπτώματα.

Το Σύνδρομο λειτουργικών κοιλιακών αλγών και τα παροξυσμικά κοιλιακά άλγη πρέπει να διαχωρίζονται από καταστάσεις όπως δυσκοιλιότητα, παρασιτική λοίμωξη εντέρου, δυσανεξία υδατανθράκων, ατελή περιστροφή εντέρου, ηωσινοφιλική γαστρεντεροπάθεια και νόσος Crohn. Έλεγχος γίνεται αν τα συμπτώματα επιδεινώνονται με τον καιρό ή υπάρχει από την αρχή ένδειξη για οργανική νόσο.

Η διερεύνηση των χρόνιων κοιλιακών αλγών στηρίζεται στον συνδυασμό του ιστορικού και της φυσικής εξέτασης καθώς και του εργαστηριακού, ακτινολογικού ελέγχου και της ενδοσκόπησης. Όταν αποκλειστεί οργανικό νόσημα και τα συμπτώματα αποδοθούν σε λειτουργική αιτιολογία χρειάζεται ενημέρωση και εκπαίδευση της οικογένειας, και άμεση αντιμετώπιση των ψυχολογικών παραγόντων. Στόχος της θεραπείας είναι η επιστροφή στις κανονικές δραστηριότητες και όχι η απόλυτη εξαφάνιση του πόνου, ενώ φαρμακευτικές θεραπείες που μπορεί να εφαρμόζονται στους ενήλικες είναι αμφιβόλου αξίας για τα παιδιά.

Όσον αφορά στην πρόγνωση η χρονιότητα και εμμονή των συμπτωμάτων σχετίζεται με την συμπεριφορά των γονέων στο πρόβλημα ενώ υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για ευερέθιστο έντερο ή διαταραχές ψυχισμού στην ενήλικο ζωή.

Συμπερασματικά, το ιστορικό και η φυσική εξέταση κατευθύνουν σημαντικά τη διαγνωστική προσέγγιση στο παιδί που πάσχει από χρόνια κοιλιακά άλγη. Εργαστηριακές εξετάσεις διενεργούνται όταν υπάρχουν σημεία κινδύνου. Όταν δεν υπάρχουν δεν είναι απαραίτητες, παρά μόνο για εφησυχασμό των γονέων. Τα χαρακτηριστικά της οικογένειας και όχι τόσο τα χαρακτηριστικά του παιδιού επηρεάζουν την χρονιότητα του προβλήματος.